ਗ਼ਜ਼ਲ

ਪੌਣ ਸੁਨਹਿਰੀ ਧਰਤ ਰੰਗੀਲੀ ਤੇ ਸ਼ੀਤਲ ਜਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਝਰਨੇ ਪਰਬਤ ਜੀਵ ਜਨੌਰੇ ਤੇ ਹਰਿਆਵਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਧੁੰਦਲੇ ਮੌਸਮ ਗੰਧਲੇ ਰਸਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਵਰਗਾ ਜੀਵਨ 

ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਉਹ ਨਿਰਛਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਸੜਕਾਂ ਉੱਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਖੂਨ ਖ਼ਰਾਬਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਸਿਖਰਾਂ ਤੀਕਰ 

ਹਰ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਰ ਇੱਕ ਲੰਘਦਾ ਪਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇਹ ਪੀੜ੍ਹੀ ਗਲਤਾਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 

ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਦਾ ਖੱਦਰ ਤੇ ਢਾਕੇ ਦੀ ਮਲਮਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਦਰਦ ਅਵੱਲੜੇ ਸੜ ਜਾਣੇ ਹਨ ਸਿਵਿਆਂ ਅੰਦਰ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ 

ਸਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਡੋਰ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਹਲਚਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਪਾਗਲ ਹੋਈ ਭੱਜੀ ਫਿਰਦੀ ਏਦਾਂ ਖ਼ਲਕਤ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਅੰਦਰ 

ਸਾਦ ਮੁਰਾਦੇ ਕੱਚੇ ਰਾਹ ਤੇ ਪਗਡੰਡੀ ਨਿਰਮਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

ਵਰਤ ਵਰਤ ਕੇ ਸਾਧਨ ਸਾਰੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ ਹੀ ਆਪ ਮੁਕਾਇਆ

ਪਾਣੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੁੱਕ ਜਾਣਗੇ ਤਾਹੀਂ ਜਲਥਲ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਛੱਡ ਕੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

ਅੱਗੇ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

 

ਐਨੀ ਛੇਤੀ ਬੰਦ-ਖਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ, 

ਦਫ਼ਤਰ ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

ਵੀਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਯੂਰਪ ਭੱਜਣ ਲੱਗੇ ਹੋ, 

ਐਥੇ ਹੀ ਸਰਦਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

ਡੇਰੇ ਡੂਰੇ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੈਠੋ,

ਲੈ ਕੇ ਲੰਬੜਦਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਸੱਚ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ,  

ਬਣ ਕੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਓਗੇ ?

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸੱਟਾਂ ਫੇਟਾਂ ਰਗੜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬਥੇਰੇ ਨੇ 

ਬਹੁਤੇ ਸਾਰੇ ਆਪ ਸਹੇੜੇ ਮੇਰੇ ਨੇ

ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਪਾਣੀ-ਪੌਣ ਅਤੇ ਬੈਸੰਤਰ 

ਸਭ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਨਾ ਇਹ ਮੇਰੇ ਤੇਰੇ ਨੇ

ਹਾਜ਼ਰ ਨਾਜ਼ਰ ਵੇਖੋ ਕੁਦਰਤ ਕਾਦਰ ਦੀ 

ਸਾਡੇ ਸਾਹਵੇਂ ਕਿੰਨੇ ਰੰਗ ਬਖੇਰੇ ਨੇ

ਕਾਲੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਪਰਦੇ ਓਹਲੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੈ 

ਬਾਹਰ ਸੋਹਣਾ ਚਾਨਣ ਧੁੱਪ ਬਨੇਰੇ ਨੇ

ਡਟਿਆ ਰਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ 

ਸਭਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਤੇਰੇ ਕੰਮ ਵਡੇਰੇ ਨੇ

ਜਿਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਰੱਜ ਕੇ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਹੈ 

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਰੌਸ਼ਨ ਹੋਏ ਸਵੇਰੇ ਨੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹੱਡੀਂ ਬੀਤੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਅਫ਼ਸਾਨੇ ਲੈ ਕੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ 

ਲੋਕੀਂ ਮਨ ਤੇ ਬੋਝ ਕਿਵੇਂ ਐਨਾ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ

ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੀ ਜੀਣਾ ਜਿਹੜੇ ਘਬਰਾ ਜਾਣ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕੋਲੋਂ  

ਗਰਮੀ ਸਰਦੀ ਮੌਸਮ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ

ਸੜਕਾਂ ਉੱਤੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਜਾਮ ਸਦਾ ਹੀ 

ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਿਕ ਵਸਤਾਂ ਲੈ ਕੇ ਗਾਹਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ

ਛੱਡ ਕੇ ਖੁਦਗਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਥੋੜੇ ਨੇਕ ਜਿਹੇ ਬੰਦੇ ਏਥੇ ਵੀ 

ਮੋਹ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਦੀਵੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮਮਟੀ ਤੇ ਧਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ

ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਓਦੋਂ ਰੂਹ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਮਿੱਤਰ 

ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਹੋਈਆਂ ਜੋ ਉਹ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਕੱਚੇ ਵਿਹੜੇ ਤੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

ਰੌਣਕਾਂ ਲੱਗਦੇ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੈ ਕਰੀਂ ਪਰਵਾਸ ਭਾਵੇਂ 

ਛੱਡੇ ਹੋਏ ਪਰ ਗਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

ਹੇਰਵਾ ਹੋਇਆ ਜੇ ਮੁੱਕੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦਾ 

ਸੁੱਕੇ ਹੋਏ ਸਰਵਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

ਪੁਰਖਿਆਂ ਆਬਾਦ ਕੀਤੇ ਜੋ ਕਦੇ 

ਰੱਕੜਾਂ ਤੇ ਬੰਜਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ

ਚੀਰਿਆ ਪੰਜਾਬ ਉਹਨਾਂ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਦੇ 

ਤਿੱਖੇ ਤੱਤੇ ਨਸ਼ਤਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

ਗ਼ਰਜ਼ਾਂ ਲਈ ਗੱਦਾਰ ਜਿਹੜੇ ਹੋ ਗਏ 

ਐਸੇ ਝੂਠੇ ਰਹਿਬਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

 ੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱੱ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਕੰਮ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਸੁਚੱਜੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਨਾਲ।

ਜੇਕਰ ਤੱਕੀਏ ਦੁਨੀਆ ਨੇਕ ਨਿਗਾਹਾਂ ਨਾਲ।

 

ਉਤੋਂ ਉਤੋਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸਾਡਾ ਹੈ ,

ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰੀ ਸਾਡੀ ਯਾਰੀ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ।

ਆਖਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬੇੜੀ ਉਸਦੀ ਡੁਬੇਗੀ, 

ਜਿਸਦੀ ਬਹੁਤੀ ਬਣਦੀ ਨਹੀਂ ਮਲਾਹਾਂ ਨਾਲ।

ਮੰਜ਼ਿਲ ਮਿਲਣੀ ਓਦੋਂ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ, 

ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਨਾਤਾ ਰਾਹਾਂ ਨਾਲ।

ਹਾਰਨ ਦਾ ਡਰ ਪੂਰਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, 

ਲੜੀਏ ਜਦੋਂ ਮੁਕੱਦਮਾ ਕੂੜ ਗਵਾਹਾਂ ਨਾਲ।

ਬਰਕਤ ਉਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀ ਜੋ ਕਰੀਏ ,

ਬੋਹੜਾਂ ਜਹੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਸਲਾਹਾਂ ਨਾਲ ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਤੇਰੀਆਂ ਚਲਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਤੂੰ ਹੈਂ ਮੇਰਾ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਚੰਗਾ ਮਾੜਾ ਮੂੰਹ ਦੇ ਉੱਤੇ ਆਖ ਦਿਨੈਂ 

ਐਸੀਆਂ ਬੇਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਆਵੇਂ ਜਾਵੇਂ ਚੋਰੀ ਚੋਰੀ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਤੂੰ 

ਤੇਰੀਆਂ ਇਹ ਝਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਕਾਹਤੋਂ ਛੱਡੇਂ ਤੀਰ ਸਿੱਧੇ ਅੰਬਰਾਂ ਨੂੰ  

ਲਾ ਰਿਹੈਂ ਜੋ ਟਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਬੰਦ ਹੋਏ ਬੂਹਿਆਂ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਹੈ 

ਬੰਦ ਹੋਈਆਂ ਤਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਤੱਕਦਾ ਹਾਂ ਸੁੰਨਿਆਂ ਮੈਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ 

ਰੁੱਸ ਬੈਠੇ ਸਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਦੌਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਦਾ 

ਵਿਹਲੇ ਫਿਰਦੇ ਡਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ?

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

 ਲੰਘ ਗਏ ਨੇ ਸੱਜਣ ਏਥੋਂ ਰੁਕਦੇ ਰੁਕਦੇ 

ਸਾਹ ਅਸਾਡੇ ਮਸਾਂ ਬਚੇ ਨੇ ਮੁਕਦੇ ਮੁਕਦੇ

ਕਈ ਮਾਰਦੇ ਨੇ ਲਲਕਾਰੇ ਗਲੀਆਂ ਅੰਦਰ 

ਕਈ ਲੰਘਾਉਂਦੇ ਉਮਰਾਂ ਏਥੇ ਲੁਕਦੇ ਲੁਕਦੇ 

ਰੀਝਾਂ ਚਾਵਾਂ ਸੱਧਰਾਂ ਨਾਲ ਹੰਢਾਇਆ ਹੋਇਆ 

ਕਬਰਾਂ ਨੇੜੇ ਆਇਆ ਜੀਵਨ ਢੁਕਦੇ ਢੁਕਦੇ 

ਸੋਹਣੇ ਪੌਦੇ ਗਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ 

ਪਾਣੀ ਨਾ ਦਈਏ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਸੁਕਦੇ ਸੁਕਦੇ

ਧੌਲੇ ਆਏ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਚਮਕ ਗੁਆਚੀ 

ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬੋਝਾਂ ਨੂੰ ਆਖਰ ਚੁਕਦੇ ਚੁਕਦੇ 

ਤੁਰਦਾ ਤੁਰਦਾ ਉਹ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਥੱਕਿਆ ਹੋਣੈ

ਸੂਰਜ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਝੁਕਦੇ ਝੁਕਦੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਹੁਤਾ ਕਰੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ ਮੇਰਾ ਰਕੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਹੁੰਦੇ ਸੁੰਦੇ ਸਭ ਕੁਝ ਏਦਾਂ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ,

ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਗ਼ਰੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਮਾਪ ਸਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਜੋ ,

ਬਣੀ ਐਸੀ ਅਜੇ ਜਰੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਲਿਖ ਦੇਵੇ ਜੋ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਨਜ਼ਮ ਤਾਜ਼ਾ ,

ਗਰਾਂ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਅਦੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਮਰਜ਼ ਕੀ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕੇ ਆਖਿਰ ,

ਲੱਭ ਰਿਹਾਂ, ਮਿਲਦਾ ਤਬੀਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਚਾਤਰ ਵਾਂਗ ਡਰਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਮਹਿਲ ਹਵਾਈ ਪਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਦੋਸਤ ਹੈਂ ਤਾਂ ਦੋਸਤ ਹੀ ਰਹਿ 

ਬਿਨ ਮਤਲਬ ਲਲਚਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਮੌਜਾਂ ਲੁੱਟ ਤੇ ਕਰ ਲੈ ਐਸ਼ਾਂ 

ਖਾਹਿਸ਼ ਕੋਈ ਦਬਾਇਆ ਨਾ ਕਰ 

ਏਥੇ ਸੱਚ ਦੇ ਹੋਣ ਨਬੇੜੇ 

ਘੋੜੇ ਤੇਜ਼ ਦੁੜਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਗੇੜੇ ਦੇਵਣ ਧਰਤੀ ਸੂਰਜ 

ਛੇਤੀ ਪੰਧ ਮੁਕਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਤੈਨੂੰ ਡਾਢਾ ਇਲਮ ਹੈ ਭਾਵੇਂ 

ਰੋਜ਼ ਬੁਝਾਰਤ ਪਾਇਆ ਨਾ ਕਰ

ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਬੜੀਆਂ ਆਸਾਂ 

ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝਾਇਆ ਨਾ ਕਰ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਪੱਥਰ ਉੱਤੇ ਸੋਹਣੀ ਲੱਗਦੀ ਮੀਨਾਕਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਕੈਨਵਸ ਉੱਤੇ ਵਾਹੀ ਸੂਹੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਫਿਰਨੀ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਰੌਣਕ ਵੇਖ ਲਵੀਂ 

ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਝੂਠੀ ਸਾਰੀ ਖਾਤਿਰਦਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਹੈ ਯਾਰ ਗਰੀਬਾਂ ਦਾ 

ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਤੇਰੇ ਘਰ ਉਹ ਅਲਮਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਪੰਛੀ ਆਏ ਚੁਰ ਚੁਰ ਲਾਈ ਤੇ ਝੁਰਮਟ ਹੈ ਪਾਇਆ

ਟਾਹਣੀ ਉੱਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਸੰਗ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਆਪਣੇ ਹਮਸਾਇਆਂ ਨੂੰ ਖਾਧਾ ਨੋਚ ਨੋਚ ਕੇ ਜਿੰਨਾ ਨੇ 

ਲੰਬੜਦਾਰਾਂ ਦੀ ਝੂਠੀ ਆਲੰਬਰਦਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

ਮੈਂ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਦੀਵੇ ਵਾਂਗੂੰ ਜਗਦਾ ਬੁਝਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ 

ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਐਪਰ ਰੂਹਦਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ

ਚਾਹੇ ਸੀ ਕੁਝ ਰੰਗ ਬਰੰਗੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਦਾਰੇ 

ਗੁਲਸ਼ਨ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਰ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ

ਸੱਤਾ ਮੂਹਰੇ ਨੱਚਦੀ ਹੋਈ ਲਾਲਾਂ ਸੁੱਟਦੀ ਰਹਿੰਦੀ  ਏਦਾਂ 

ਬਹੁਤੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਦਰਬਾਰੀ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਜ਼ਖਮਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰਿਸਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦਰਦ ਕਰੇਂਦੀ ਹੈ।

ਮੈਨੂੰ ਲੰਮੀ ਰਾਤ ਡਰਾਉਣੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। 

ਲੋਹੜਾ ਹੋਇਆ ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੇ ਸੱਚ ਆਖਿਆ ਤਾਂ, 

ਸਾਰੀ ਖ਼ਲਕਤ ਉਸਨੂੰ ਟੀਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਵੇਂਹਦੀ ਹੈ।

ਖੌਰੇ ਕਿਹੜੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣ ਚੁਣ ਲੈ ਆਉੰਦੀ ,

ਕੁਦਰਤ ਇਹਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਰੰਗ ਭਰੇਂਦੀ ਹੈ।

ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੀ ਇਹ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪੱਥਰ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ,

ਆਪਣੀ ਕੁੱਖੋਂ ਜਿਹੜੀ ਸੋਹਣੇ ਬਾਲ ਜਣੇਂਦੀ ਹੈ ।

ਰਾਜੇ ਹੇਠਾਂ ਕੁਰਸੀ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਹੈ ਉੱਚਾ ,

ਉਤਰੇਗਾ ਵੇਖਾਂਗੇ ਕਿਹੜੇ ਭਾਅ ਵਿਕੇਂਦੀ ਹੈ ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਘਰ ਅੰਦਰ ਬੈਠੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ 

ਮੰਡੀ ਦਾ ਮਸਲਾ ਧੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ

ਬਹੁਤੀ ਥਾਈਂ ਲੋਹੇ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ ਕੀਤਾ 

ਤਰਖਾਣਾਂ ਦੇ ਹੁਣ ਰੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ 

ਜਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੂੰਹ ਨਾ ਲਾਇਆ ਤਾਂ ਫਿਰ ਓਦੋਂ 

ਠੱਗ ਟੋਲਿਆਂ ਦੇ ਚੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ 

ਹਰ ਵੇਲੇ ਡਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਵਿਦਰੋਹ ਕੋਲੋਂ 

ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਸਿਸਟਮ ਗੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ 

ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਚੋਰ ਉਚੱਕਾ ਬੰਦਾ 

ਆਖਰਕਾਰ ਤਾਂ ਕੰਮ ਮੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰਾ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਬੜਾ ਕੁਝ ਲਿਖ ਲਿਆ ਹੈ ਬੜਾ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ

ਅਸੀਂ ਸਾਊ ਜਿਹੇ ਬੰਦੇ ਅਦਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ

ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਬਹਾਰਾਂ ਮਾਣੀਏ ਆਓ

ਉਹਨੂੰ ਆਖੋ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੱਤਝੜਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ 

ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਿਸੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜੇ ਤਮੰਨਾ ਤਾਂ 

ਕਿ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਓਦੋਂ ਹੈ ਖੁਦ ਨੂੰ ਲਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ 

ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਫਿਦਾ ਉਸਤੇ ਜੋ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਹੀ ਖ਼ੁਦਾ ਸਮਝੇ

ਅਸਾਨੂੰ ਸਾਦਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲ਼ੇ ਬਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ

ਕਦੇ ਨਾ ਪਰਖਣਾ ਇਹ ਹੌਸਲਾ ਸਾਡਾ ਜਾਂ ਸਾਨੂੰ ਵੀ 

ਅਸੀਂ ਝਰਨੇ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਖਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਬੁਝ ਗਿਆ ਹਾਂ ਮੈਂ ਕਦੇ ਦੀਪਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਮਹਿਫਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੇ ਰੌਣਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਮੈਂ ਦੰਬੂਖਾਂ ਬੀਜਦਾ ਤਾਂ ਹੋਰ ਹੋਣੀ ਸੀ ਕਹਾਣੀ,

ਪਰ ਮੈਂ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਇੱਕ ਬਾਲਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਲਾਲਸਾ ਸੀ ਘੁੰਮ ਕੇ ਦੇਖਾਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ,

ਮੈਂ ਪ੍ਰੰਤੂ ਇੱਕ ਹਲ-ਵਾਹਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਬਾਗ਼ੀਆਨਾ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਕੀ ਸੀ ਬਣਨਾ ,

ਮੰਡੀ ਅੰਦਰ ਮੈਂ ਵੀ ਇੱਕ ਗਾਹਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਸਲਾਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ,

ਪੁੱਛਣਾ ਕਿਸਨੇ ਸੀ ਮੈਂ ਠੰਡਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਇਸ ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਫਿਰ ਬਦਲਣਾ ਸੀ ,

ਵਿਗੜੇ ਹੋਏ ਵਾਹਨ ਦਾ ਚਾਲਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਚੁਭ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਨਾਜ਼ਮਾ ਨੂੰ ,

ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਰਜ਼ੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

 ਨਹੀਂ ਉਹ ਬੋਲ ਸੁਣਦੇ ਹੁਣ ਜੋ ਸਨ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੀਆਂ ਡਲੀਆਂ 

ਉਮਰ ਦੇ ਪਹਿਰ ਸਾਰੇ ਬੀਤ ਚੱਲੇ ਤੇ ਤਿਕਾਲਾਂ ਵੀ ਨੇ ਢਲੀਆਂ

ਚਲੋ ਮੈਂ ਏਸ ਉਮਰੇ ਫਿਰ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਵੇਖਾਂ 

ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਘੁੰਮੀਏਂ ਜੋ ਦੂਰ ਦਿੱਸਣ ਖੁਸ਼ਨੁਮਾ ਗਲੀਆਂ 

ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਰੋਗ ਨੇ ਬਹੁਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਖਾਂਦਾ ਹੈ 

ਨਾ ਹੋਏ ਰੋਗ ਹੀ ਰਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਰਜਾਂ ਨਹੀਂ ਟਲੀਆਂ 

ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਰਹਿ ਤੇਜ਼ ਤੁਰਦੇ ਲੋਕ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ

ਮੈਂ ਸੋਚਾਂ ਪੁੰਨ ਕੀਤੇ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਫ਼ਲੀਆਂ 

ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੇ ਹਾਂ ਫੇਰ ਮਿਲ ਕੇ ਵੇਖ ਲੈਣਾ ਜੀ 

ਅਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਉਂਦੇ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਤੇ ਕਲੀਆਂ 

ਜਿੰਨਾ ਲਈ ਰੁੱਖ ਲਾਏ ਮੈਂ ਅਤੇ ਗਮਲੇ ਸਜਾਏ ਸੀ 

ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਝ ਹੋਇਆ ਫਾਸਲਾ ਤੋਰਾਂ ਨਹੀਂ ਰਲੀਆਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਬਥੇਰਾ ਦੂਰ ਜਾਣਾ ਸੀ ਕਦਮ ਪਰ ਖੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ 

ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਕਰਨ ਨੂੰ ਉਹ ਕੰਮ ਕਿੰਨੇ ਮੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ

ਮੇਰੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਹੱਸਣਾ ਹੈ 

ਜਮਾਤਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਬੜੀਆਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ

ਇਹ ਲੱਗੀ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਚਹੁੰ ਕੂਟਾਂ ਅੰਦਰ ਝੜੀ ਹੈ 

ਕਿ ਰੀਝਾਂ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਚਾਅ ਵੀ ਸਾਰੇ ਹੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ

ਉਹ ਕਰਦੇ ਨੇ ਗਿਲਾ ਕਿ ਫੇਰ ਆਇਆ ਜ਼ਲਜ਼ਲਾ ਹੈ 

ਕਮਲੇ ਲੋਕ ਐਵੇਂ ਪਰਬਤਾਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ 

ਜਰਾ ਤਾਸੀਰ ਹੁੰਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਫਿਰ ਠੰਡੀ ਠੰਡੀ 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀ ਕਰੀਏ ਜੋ ਏਨਾ ਕੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ

ਕਰੀਂ ਨਾ ਫ਼ਿਕਰ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਵੀ 

ਆਏ ਸੀ ਮਿਲਣ ਜੋ ਮਾਰ ਕੇ ਇਹ ਫੜ੍ਹ ਗਏ ਨੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮਾਰੂਥਲ ਹਾਂ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਜਜ਼ਬ ਬੜਾ ਕੁਝ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

ਝੱਖੜ ਪਤਝੜ ਔੜਾਂ ਧੁੱਪਾਂ ਸਹਿਜੇ ਸਹਿਜੇ ਜਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਸਾਰੇ ਮੌਸਮ ਕੁਦਰਤ ਮੈਨੂੰ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਉਸਦਾ 

ਜੇਠ ਹਾੜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਹੰਢਾਵਾਂ ਪੋਹ ਮਾਘ ਵਿੱਚ ਠਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਲਾਸ਼ ਪੁੱਤ ਦੀ ਕਿਸੇ ਪਿਓ ਦੇ ਮੋਢੇ ਉੱਤੇ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਫਿਰ 

ਸੱਚ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਸਹੁੰ ਲੱਗੇ ਮੈਂ ਓਦੋਂ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ।

ਜੇਕਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਸਤਾਂ ਦੇਖਾਂ ਖਿਲਰੀਆਂ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ 

ਵਰਤ ਸਲੀਕਾ ਆਪੇਂ ਹੀ ਫਿਰ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਧਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਰਾਤ ਬਰਾਤੇ ਤੇ ਦਿਨ ਦੀਵੀਂ ਸੜਕਾਂ ਹੋਈਆਂ ਖ਼ੌਫ਼ਜ਼ਦਾ ਨੇ 

ਲੁੱਟਾਂ ਖੋਹਾਂ ਵਾਲੇ ਅਨਸਰ ਗਲੀ ਗਲੀ ਨੇ ਡਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਜੋ ਚਾਹਿਆ ਸੀ ਓਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਲੱਭਦੇ ਲੱਭਦੇ ਆਖਰ

ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰੀ ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰੀਂ ਮਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਹੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ

ਐਥੋਂ ਓਥੇ ਮਿੱਟੀ ਢੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ 

ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੇ ਆਖਰ ਵਗਣਾ ਹੇਠਾਂ ਨੂੰ 

ਕਾਹਤੋਂ ਪੁੱਠੀ ਚੱਕੀ ਝੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ 

ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਏਦਾਂ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ 

ਦਾਗ਼ ਨਾ ਲੱਥੇ ਦਾਮਨ ਧੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ

ਰਿੜ੍ਹ ਕੇ ਆਉਣਗੇ ਪੱਥਰ ਜਦੋਂ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ 

ਮਿੱਧ ਜਾਣੀ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਗੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ 

ਜੋ ਨਿਰਧਨ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸਾਰ ਲਵੋ 

ਹੁੰਦੇ ਸੁੰਦੇ ਸਭ ਕੁਝ ਰੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ 

ਯਾਦ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਦ ਆਵੇ ਬਰਸਾਤ ਸਮੇਂ 

ਕੱਚੇ ਕੋਠੇ ਵਾਂਗੂੰ ਚੋਈ ਜਾਨੇ ਆਂ 

(ਬਲ

ਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਾ ਬਚੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 

ਨਾ ਹੀ ਮਾਨਣ ਖਾਤਰ ਛਾਵਾਂ

 

ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਨੇ ਏਥੇ ਯਾਰੋ,

ਕੁੜੀਆਂ, ਚਿੜੀਆਂ ਨਾਲੇ ਮਾਵਾਂ 

ਏਦਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣੇ ਨੇ 

ਘੁੱਗੀ ਘੇਰ ਲਈ ਹੈ ਕਾਵਾਂ

ਦੁਨੀਆ ਅਜਬ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਪੇ

ਦਮ ਹੈ ਤੋੜ ਮੁਕਾਇਆ ਚਾਵਾਂ

ਚੌਗਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਨਾ ਠੰਢਕ 

ਵਗਣ ਸਦਾ ਹੀ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ 

ਲੀਰੋ ਲੀਰ ਹੈ ਹੋਇਆ ਦਾਮਨ 

ਕਿੱਦਾਂ ਟਾਕੀ-ਟੱਲਾ ਲਾਵਾਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ,

ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਦਰਜ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਖਦਾ ਪਿਆ,
ਓਥੇ ਡਟੀਆਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਬਹੁਤੇ ਲੋਕੀਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਸੱਚ ਹੀ ਤਾਂ ਕਹਿ ਗਏ,
ਤੁਰ ਗਏ ਭਾਈਆਂ ਤੋਂ ਭੱਜੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਛਾਅ ਗਏ ਜੋ ਅੰਬਰੀਂ ਧਰਤੀ ਤੇ ਛਹਿਬਰ ਲਾ ਗਏ,
ਉਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਬੱਦਲਾਂ ਤੇ ਘਟਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਸੀਨੇ ਅੰਦਰ ਦੱਬ ਕੇ ਜੋ ਮਰ ਗਈਆਂ ਨੇ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ,
ਅਧੂਰੀਆਂ ਉਹ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਚਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਬਣ ਗਈਆਂ ਸੜਕਾਂ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਪੱਕੀਆਂ ਤੇ ਚੌੜੀਆਂ,
ਬਾਲਪਨ ਵੇਲੇ ਉਹ ਕੱਚੇ ਰਾਹਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਕਿੱਥੋਂ ਤੁਰੇ ਤੇ ਕਿੱਥੋਂ ਤੀਕਰ ਆ ਗਏ ਹਾਂ ਤੁਰਦਿਆਂ,
ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਨਫੀ ਹੋਈਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਮੁੱਕੇ ਪਾਣੀ ਸੜ ਗਏ ਜੰਗਲ ਦਾ ਗਾਈਏ ਮਰਸੀਆ,
ਲੇਕਿਨ ਬਚੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਛਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰੋ ।
(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ਼ ਤੁਰਨਾ ਤਰਸ ਦੇ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ 

ਖ਼ੁਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਨਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਖਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ 

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਬੜੀਆਂ ਔਕੜਾਂ ਦੇ ਰੂ-ਬਰੂ ਹੋਏ

ਹੋਵੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ ਉਹ ਦਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ

ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਥੇਰੀ ਦੇਰ ਹੈ ਜਦ ਬੀਜ ਬੀਜਾਂਗੇ 

ਕਿ ਓਦੋਂ ਤੀਕਰਾਂ ਤਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵੱਤਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ

ਪਰਿੰਦੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁਵਖਤੇ ਏਸ ਲਈ ਉੱਡਣ

ਉਡਾਰੀ ਨਾ ਭਰੀ ਤਾਂ ਪੇਟ ਪਾਪੀ ਭਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ

ਸਮਾਂ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਜੇ ਬੁਰਾ ਨਾ ਹੌਸਲਾ ਹਾਰੋ

ਇਹਨਾਂ ਆਸਾਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਪੱਥਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ

ਖਿਜਾਵਾਂ ਤੇ ਬਹਾਰਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹੀ ਹਕੀਕਤ ਹੈ 

ਜਿਦ੍ਹਾ ਪੱਤਾ ਨਹੀਂ ਝੜਿਆ ਕੋਈ ਤਰਵਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ 

ਇਹ ਜੀਵਨ ਯੁੱਧ ਵਾਂਗੂੰ ਹੈ ਅਸੀਂ ਹਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਵਰਗੇ

ਇਹਨੂੰ ਲੜਨਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਹੈ ਇਹ ਓਦਾਂ ਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਦੋ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ

ਖ਼ਤਾ ਕੀਤੀ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਫਿਰ ਸਜ਼ਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ

ਇਹ ਬਦਨਾਮੀ ਹੀ ਐਵੇਂ ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ

ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਸਦਾ ਹੀ ਤਿਉੜੀਆਂ ਰੱਖੇ 

ਮਿਲੀ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੋ ਕੇ ਕਜ਼ਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ

ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਮੌਸਮ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ 

ਫਿਜ਼ਾ ਜੇਕਰ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਬੇਵਫਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ

ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਹਿਕਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੁਆਲੇ ਉੱਡਦੇ ਰਹਿਣਾ 

ਇਹਨਾਂ ਤਿਤਲੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਦਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ 

ਬਣਾ ਕੇ ਪੌੜੀਆਂ ਏਦਾਂ ਹੀ ਸਭ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਰਹਿੰਦੇ 

ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਲਾ ਕਾਹਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ 

ਮਰ ਮਰ ਕੇ ਜਿਉਣਾ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਲਪਦੇ ਰਹਿਣਾ

ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ ਸਦਾ ਹੀ ਉਲਝਦੇ ਰਹਿਣਾ

ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਰੋਈ ਜ਼ਿੰਦਗਾਨੀ ਲਈ 

ਦੁਪਹਿਰੇ ਊਂਂਘਦੇ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਰਾਤੀਂ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿਣਾ 

ਕਲੀ ਕੋਈ ਜਦੋਂ ਮਹਿਕੇ ਰੰਗੀਲੀ ਸ਼ਾਮ ਵੀ ਹੋਵੇ 

ਕਿਸੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਗਮਗੀਨ ਹੋਣਾ ਤੜਫਦੇ ਰਹਿਣਾ

ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਹੁੰਦਾ ਰੁੱਖ ਦੇ ਵਾਂਗਰ ਡਟੇ ਰਹਿਣਾ

ਬੜਾ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਮੌਸਮਾਂ ਸੰਗ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿਣਾ

ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸਤਿਕਾਂ ਅੰਦਰ ਚਿਣਗ ਚਾਨਣ ਦੀ ਨਾ ਹੋਵੇ 

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਟਕਦੇ ਰਹਿਣਾ 

ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਤਲਖ਼ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੱਚ ਵੀ ਇਹੋ

ਕਿ ਆਪਾਂ ਮੋਮਬੱਤੀ ਵਾਂਗ ਹਰ ਪਲ ਪਿਘਲਦੇ ਰਹਿਣਾ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਤਕੜੇ ਦਾ ਤਾਂ ਸੱਤੀਂ ਵੀਹੀਂ ਸੌ ਵੀ ਲੋਕੀਂ ਜਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ

ਮਾੜਾ ਬੰਦਾ ਸਾਹਵੇਂ ਹੋਵੇ ਮੂੰਹ ਵੀ ਪਾਸੇ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ

 

ਐਨੀ ਵੱਡੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾ ਐਨਾ ਵੱਡਾ ਪਾੜਾ ਹੈ ਇਹ

ਤਾਂ ਹੀ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਹੋਏ ਘੁੱਟ ਸਬਰ ਦਾ ਭਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ

 

ਰੱਜੇ ਪੁੱਜੇ ਜਦ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਵੱਡੀ ਕੋਠੀ ਉਸਰ ਜਾਂਦੀ 

ਛੋਟੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ ਬਸ ਛੋਟਾ ਜੇਹਾ ਘਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ

 

ਲੋਕ ਤਾਂ ਏਥੇ ਐਨੇ ਕੁ ਵੀ ਲਾਈਲੱਗ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਨੇ ਕਿ 

ਕਾਲੇ ਕੱਛੇ ਵਾਲੇ ਕਹਿਕੇ ਡਾਂਗਾਂ ਥੱਲੇ ਧਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ

ਜਿੰਨਾ ਤਾਈਂ ਵੋਟਾਂ ਪਾ ਕੇ ਸੌਂਪੀ ਤਾਕਤ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੀ 

ਓਹੀ ਦੇਖੋ ਬਣੇ ਲਗਾੜੇ ਕੱਚੀਆਂ ਲਗਰਾਂ ਚਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

 ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ

ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਭਟਕਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ 

ਜੀਵਨ ਖੁੱਲੇਆਮ ਜਿਹਾ ਨਾ ਬੀਤੇ ਹੁਣ ਇਹ 

ਏਸ ਦੁਆਲੇ ਵਲਗਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ 

ਭਾਵੇਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਬੱਚੇ ਓਧਰ ਤੋਰ ਰਹੇ ਹਾਂ 

ਫੇਰ ਵੀ ਏਧਰ ਤੜਫਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ 

ਰੂਪ ਬਦਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਨੇ 

ਵਾਂਗ ਪਰਿੰਦਿਆਂ ਫੜਕਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ

ਕਦੇ ਨਾ ਆਈ ਰਾਸ ਸਿਆਸਤ ਸਮਿਆਂ ਦੀ 

ਅੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਰੜਕਣ ਵਰਗਾ ਕੁਝ ਕੁਝ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਦਿਨ ਤਾਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ,

ਲੋਕ ਡਰਾਉਂਦੇ ਤੇ ਕਾਫੀ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ।

ਹਰ ਬੰਦੇ ਵਿੱਚ ਗੁਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਔਗੁਣ ਵੀ 

ਆਪਣੀ ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਸਾਰੇ ਸਹਿੰਦੇ ਨੇ ‌‌।

ਦੁਨੀਆ ਇੱਕ ਅਖਾੜਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ,

ਤੱਕੜੇ ਲੈਂਦੇ ਢਾਹ ਤੇ ਮਾੜੇ ਢਹਿੰਦੇ ਨੇ । 

ਹਰ ਬੰਦੇ ਦਾ ਏਥੇ ਆਪਣਾ ਰੁਤਬਾ ਹੈ, 

ਕੁਝ ਕੁਰਸੀ ਕੁਝ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਹਿੰਦੇ ਨੇ ।

ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਿਰ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ 

ਵਿਰਲੇ ਜੋ ਸਿੰਘਾਸਨ ਦੇ ਸੰਗ ਖਹਿੰਦੇ ਨੇ ।

(

ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਆਮ ਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਨੇਤਾ-ਗਣ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਣ-ਬਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਕੀ ਕਦੇ ਅੰਬਾਨੀ,ਟਾਟੇ,ਬਿਰਲੇ ਦਾ ਪੁੱਤ ਫੌਜੀ ਹੋਇਆ 

ਕਿਰਸਾਨਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਠਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜਾਏ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਭਰਤੀ 

ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਲੀ ਹੋਈਆਂ ਥਾਵਾਂ ਭਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਜੋ ਬੈਠੇ ਨੇ ਕੁਰਸੀ ਉੱਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਖਾ ਖਾ ਢਿੱਡ ਵਧਾਇਆ

ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਜੰਗ ਦੀਆਂ ਉਹ ਡਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਹਰ ਥਾਂ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਖਾਤਰ 

ਉਹ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਜਿਹੜੇ ਪੁਜਦੇ ਸਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

ਜਿਹਨਾਂ ਜੰਗ ਸਿਆਸਤ ਕੀਤੀ ਉਹ ਬੈਠੇ ਨੇ ਮਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰ

ਝੂਠ ਕੁਫ਼ਰ ਉਹ ਬੋਲ ਕੇ ਪਾਉਂਦੇ ਪਰਦੇ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਡੁਲ੍ਹੇ ਬੇਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਚੁਣ ਲਈਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ

ਝਗੜੇ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੇ ਮਿਲ ਕੇ ਰਹੀਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ 

ਦੌਲਤ ਸ਼ੁਹਰਤ ਚੌਧਰ ਹਰ ਥਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਇਹ ਸਮਝੋ

ਕਾਇਮ ਰੱਖੀਏ ਭਾਈਚਾਰਾ ਤੇ ਭਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੀਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ 

ਚੋਰੀ,ਠੱਗੀ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਜੋ ਕਰਦੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਨਾ ਲਾਓ

ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਸੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਮੂੰਹ ਤੇ ਕਹੀਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ 

ਅੰਨੀ ਦੌੜ ਹੈ ਪੈਸੇ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜੀ ਫਿਰਦੀ ਸਾਰੀ ਇਹ ਦੁਨੀਆ 

ਨੇਕੀ ਕਰੀਏ ਮਾੜੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇ ਨਾ ਪਈਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ

ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਜੋ ਤੁਰੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਰੀਤਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਰਸਮਾਂ 

ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦਈਏ ਤੇ ਨਾ ਲੀਹੋਂ ਲਹੀਏ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਬੇਰੰਗ ਹੋਏ ਗੁਲਸ਼ਨ ਅੰਦਰ ਫੁੱਲ ਉਗਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ

ਰੁੱਖਾਂ ਵਰਗੇ ਇਨਸਾਨਾ ਸੰਗ ਯਾਰੀ ਲਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ 

ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰੀਏ ਜਿਥੇ ਲੋੜ ਪਵੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ 

ਜੱਗ ਭਾਉਂਦਾ ਪਾਈਏ ਤੇ ਮਨਭਾਉਂਦਾ ਖਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ

ਬਹੁਤਾ ਹੀ ਮਨ ਅੱਕ ਗਿਆ ਇੱਕੋ ਹੀ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਰਹਿ ਕੇ 

ਜਿਹੜੀ ਵੀ ਥਾਂ ਚੰਗੀ ਲੱਗੇ ਓਥੇ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ 

ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ ਹੀ ਬਹੁਤੇ ਚੰਦ ਚੜ੍ਹਾ ਰੱਖੇ ਨੇ 

ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਹੁਣ ਯਾਰ ਬਣਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ 

ਕੂੜ ਹਨੇਰਾ ਏਥੇ ਏਨਾ ਕੁ ਵਧ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਹੁਣ 

ਇਸ ਨਗਰੀ 'ਚੋਂ ਚੁਪ ਚੁਪੀਤੇ ਚਾਲੇ ਪਾਈਏ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਰੁੱਤ ਕਰੁੱਤੀ ਕਾਸਤੋਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ,

ਭੁੱਲ ਗਈ ਹੈ ਰੀਤ ਸਾਰੀ ਕੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

ਉੱਠ ਕੇ ਬਹੁਤੇ ਜਣੇ ਮਹਿਫ਼ਲ ਭਰੀ 'ਚੋਂ ਤੁਰ ਗਏ ,

ਸੱਚ ਹੀ ਜਦ ਬੋਲਿਆ ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਭਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

ਜਦ ਕਚਿਹਰੀ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਫਿਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ,

ਤਦ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਟੋਲੀ ਉਲਟ ਸਾਰੀ ਹੋ ਗਈ । 

ਬਰਫ਼ ਸਾਰੀ ਖੁਰ ਗਈ ਪਾਣੀ ਵੀ ਸਾਰਾ ਵਹਿ ਗਿਆ ,

ਸੁੱਕੀ ਨਦੀ ਉਹ ਫਿਰ ਪਿਆਸੀ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

 

ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਭਾਰ ਦਿਲ ਤੇ ਦੁੱਖ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਰਿਹਾ ,

ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

ਹਰ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਦੇਸੀਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਹੁਣ ਆਉਂਦੀ ਰਹੇ,

ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਮੀ ਉਡਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

ਲੱਭਦੇ ਹੋ ਸੁਖ ਸਹੂਲਤ ਏਸ ਥਾਂ ਪਰ ਦੇਖ ਲਓ,

ਕਤਲੋਗਾਰਤ ਵੱਢਾ ਟੁੱਕੀ ਮਾਰੋ ਮਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

 

ਰੁੱਖ,ਪਰਿੰਦਿਆਂ,ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੇ ਗਰਮੀ ਸਰਦੀ ਸਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

ਲੇਖਕ, ਸ਼ਾਇਰ,ਕਲਾਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

ਕਿੰਨੀ ਦੂਰੋਂ ਕਿੰਨੇ ਉੱਚੇ ਪਰਬਤ ਤੋਂ ਆਈ ਹੈ ਵਗਦੀ  

ਇਹ ਨਦੀ ਵੀ ਆਖ਼ਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਾਗਰ ਅੰਦਰ ਲਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

 

ਜੀਵਨ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਗ਼ਮੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਸੰਗਮ ਯਾਰੋ 

ਲੱਖਾਂ ਆਏ ਲੱਖਾਂ ਤੁਰ ਗਏ ਯਾਦ ਹੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

 

ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਕਾਹਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਖ਼ੌਫ਼ ਸਤਾਈ ਜਾਂਦਾ 

ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ ਚੋਰ ਬਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਮਕਾਰੀ ਸਾਡੇ ਹੱਡੀਂ ਬਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

ਬਹੁਤੀ ਮਾਇਆ ਦੋ ਨੰਬਰ ਵਿੱਚ 'ਕੱਠੀ ਕਰਕੇ ਪਾਇਆ ਬੰਗਲਾ 

ਥੋਥੀ ਹੈ ਬੁਨਿਆਦ ਏਸ ਦੀ ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਢਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ

ਹਾਕਮ ਨੇ ਹੁਣ ਤੀਕਰ ਸਾਡਾ ਸਬਰ ਪਰਖਿਆ ਹੋਣਾ ਲੇਕਿਨ 

ਸਾਡੀ ਗ਼ੈਰਤ ਆਖਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਨਾਲ ਸਿੰਘਾਸਨ ਖਹਿ ਜਾਣੀ ਹੈ 

(ਬਲਜੀ

ਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

 

ਗ਼ਜ਼ਲ

 

ਚੋਰ ਬਜ਼ਾਰੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀ ਹੈ ਵਧੀਆਂ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀਆਂ 

ਏਸ ਲਈ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਖਿੱਲਰ ਗਈਆਂ ਢੇਰੀਆਂ

ਐਵੇਂ ਉੱਚੀਆਂ 'ਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਉੱਡ ਮੇਰੇ ਐ ਦਿਲਾ 

ਅੰਬਰ ਤੀਕ ਗ਼ੁਬਾਰ ਚੜ੍ਹੇ ਨੇ ਚੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇਖ ਹਨੇਰੀਆਂ  

 

ਜੇਕਰ ਕਿਧਰੇ ਇਸ਼ਕ ਮੁਹੱਬਤ ਵਾਲਾ ਝਗੜਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ 

ਓਦੋਂ ਮੇਰੀ ਹਾਉਮੈ ਮਰਦੀ ਮਰਨ ਆਕੜਾਂ ਮੇਰੀਆਂ 

ਸ਼ਾਂਤ ਸਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਵਗਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ 

ਉਸਦੇ ਵੀ ਅੰਗ ਸੰਗ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਘੁੰਮਣ-ਘੇਰੀਆਂ

ਵਾਜਿਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਹੀ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਈਏ

ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਮਸਲਾ ਬਣਦਾ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕਰੀਆਂ ਦੇਰੀਆਂ 

ਅੱਜ ਕੱਲ ਭਾਵੇਂ ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਰੁੱਖ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਆਏ  

ਤਾਂ ਵੀ ਆਉ ਅਸੀਂ ਲਗਾਈਏ ਪਿੱਪਲ ਨਿੰਮਾਂ ਬੇਰੀਆਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਲੋਕਾਂ ਖਾਤਰ ਜੋ ਨਹੀਂ ਲਿਖਦੇ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

ਹੱਕਾਂ ਖਾਤਰ ਜੋ ਨਹੀਂ ਲੜਦੇ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

ਧੁਖਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰ ਪਰ ਗੋਲੇ ਬਾਰੂਦੀ ਵਾਂਗ

ਭਾਂਬੜ ਬਣਕੇ ਜੋ ਨਹੀਂ ਮੱਚਦੇ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਜੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਭੇਜੇ ਤਾਂ ਓਥੇ ਫਿਰ 

ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਬਹਿਸਾਂ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਵਾਨੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਨਦੀਆਂ ਵਾਂਗ 

ਬੋਚ ਬੋਚ ਕੇ ਜੋ ਪੱਬ ਧਰਦੇ,ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

 

ਆਟਾ ਦਾਲ ਸਹੂਲਤ ਨਿਰਧਨ ਨੂੰ ਤਾਂ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ  

ਜਿਹੜੀ ਲੈਂਦੇ ਪੁੱਜਦੇ ਸਰਦੇ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ

ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਹਨੇਰੇ ਅੰਦਰ,ਜੋ ਕਰਦੇ ਨੇ ਕਾਲਾ ਧੰਦਾ 

ਚਾਨਣ ਕੋਲੋਂ ਜਿਹੜੇ ਡਰਦੇ,ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੱਖੀ ਨੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਜਦ ਵੀ ਮਨ ਦਾ ਕਾਗਜ਼ ਕੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਝੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

ਘਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਹਿਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਜਦ ਵੀ ਬੈਠਾ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ  

ਕੰਮ ਕਾਰ ਦਾ ਫ਼ਿਕਰ ਨਾ ਭੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਮਨ ਮਸਤਕ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕਾਂ ਛੱਡਦੀ ਖਾਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਹੋਵੇ 

ਰੁੱਤਾਂ ਬਦਲਣ ਫੇਰਾ ਤੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ

ਬਹੁਤੀ ਦੌਲਤ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ 

ਜੇਕਰ ਖਾਂਦਾ ਸੁਸਰੀ ਢੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

ਕਰਦੇ ਨਾ ਉਹ ਲੋਕ ਤਰੱਕੀ ਖੁਦਗਰਜ਼ੀ ਦਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 

ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਕੋਈ ਖੋਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮਸਤਿਕ ਅੰਦਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਇਹੋ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਸਦਾ,

ਸਾਦ ਮੁਰਾਦੇ ਬੰਦੇ ਕਾਹਤੋਂ ਰਹਿੰਦੇ ਮੰਦੜੇ ਹਾਲ ਸਦਾ।

 

ਪੱਕੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਈਆਂ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਣੀ,

ਧਨ ਨਹੀਂ 'ਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਛੇਤੀ ਨੇਕ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਸਦਾ।

 

ਬਹੁਤਾ ਪੈਸਾ ਲੁੱਟ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ,

ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਨਾਲ ਬਹਾਨੇ ਟਾਲ ਸਦਾ।

ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੇ ਸੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਲੁੱਟ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਕੀਤੀ,

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਿੱਤਾ ਕੇਵਲ ਆਟਾ ਦਾਲ ਸਦਾ।

ਅੰਨਦਾਤੇ ਦੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਬੇਕਾਰ ਗਈ, 

ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੰਘਦਾ ਉਸਦਾ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਸਦਾ।

ਫਿਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਲੋਤੇ ਹੋਏ ਲੇਬਰ ਚੌਂਕ ਉਦਾਸੇ ਲੋਕ,

ਆਵਾਜਾਈ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਬੇਫਿਕਰੀ ਦੀ ਚਾਲ ਸਦਾ।

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਕਦੇ ਜੇ ਖੁਸ਼ਨੁਮਾ ਮੌਸਮ ਦੁਬਾਰਾ ਫੇਰ ਆਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ 

ਮੁਹੱਬਤ ਤੇ ਵਫਾ ਦਾ ਜਾਲ ਕੋਈ ਜੇ ਵਿਛਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

ਬੜਾ ਹੀ ਦਰਦ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੁਦਾਈ ਵਿਛੜੇ ਹੋਏ ਪਿਆਰੇ ਦੀ 

ਉਦ੍ਹੀ ਫੋਟੋ ਅਗਰ ਸੋਚੇ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵਿਖਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ 

ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਰ ਗਏ ਪ੍ਰਦੇਸੀਆਂ ਦਾ ਹੇਰਵਾ ਸਮਝੋ ਤਾਂ ਓਦੋਂ ਵੀ 

ਵਤਨ ਆਪਣੇ ਦਾ ਚੇਤਾ ਜੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਕਰਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

 

ਬਥੇਰਾ ਭਟਕਦੇ ਆਏ ਹਾਂ ਔਝੜ ਰਸਤਿਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ 

ਪਗਡੰਡੀ ਕੋਈ ਹਰਿਆਵਲੀ ਜੇ ਦਿਲ ਲੁਭਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

ਤੁਸੀਂ ਉਜੜੇ ਹੋਏ ਬੇਜਾਨ ਖੰਡਰ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣਾ ਯਾਰੋ 

ਜਦੋਂ ਵੀ ਤਿਤਲੀਆਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਬ ਆਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

ਬੜਾ ਹੀ ਵਧ ਗਿਆ ਲਾਲਚ ਤੇ ਬਹੁਤੀ ਲਾਲਸਾ ਵਧ ਗਈ 

ਕਦੇ ਜੇ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਚਿਣਗ ਉੱਠੇ ਤੇ ਜਗਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

 

ਪਤਾ ਇਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ ਉਹ ਏਥੇ ਹੈ

ਕਿ ਲਾਰੇ ਫੇਰ ਜੰਨਤ ਦੇ ਕੋਈ ਐਵੇਂ ਲਗਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ

ਜਰਾ ਬਚਿਓ ਕਿ ਹੁੰਦੀ ਹੁਸਨ ਵਿੱਚ ਤਾਕਤ ਬੜੀ ਡਾਢੀ 

ਭਰੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਜ਼ਰਾਂ ਚੋਰੀਓਂ ਕੋਈ ਮਿਲਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਭਲ ਜਾਣਾ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਤਪਦਾ ਸੂਰਜ ਹੈ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠਾਂ ਕੰਡੇ ਨੇ

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਫਰ ਤੇ ਤੁਰਦੇ ਸਾਰੇ ਦੁਖ ਸੁਖ ਵੰਡੇ ਨੇ 

ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸਾਰੇ ਐਬਾਂ ਨੂੰ ਹਾਊਮੈ ਨੂੰ ਵੀ ਛੱਡਿਆ ਹੈ

ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨੁਕਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਛੱਜੀਂ ਪਾ ਪਾ ਛੰਡੇ ਨੇ 

ਮਾਰੂਥਲ ਵਰਗੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਲੀ ਆਵੇ ਕਿੱਦਾਂ 

ਮੇਰੇ ਚੌਗਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਰੁੱਖ ਪੱਤਿਆਂ ਬਿਨ ਰੰਡੇ ਨੇ

ਕਿਰਚਾਂ ਛਵੀਆਂ ਤੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਦੀ ਰੁੱਤ ਆਈ ਲੱਗਦੀ ਹੈ

ਧਰਮਾਂ ਨੇ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਚੇਲੇ ਚੰਡੇ ਨੇ 

ਕੁੱਤਾ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਬੈਠਾ ਚੱਕੀ ਚੱਟੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਲੋਕੀਂ ਜਦ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਦੇ ਉਹਨਾਂ ਖਾਤਰ ਡੰਡੇ ਨੇ

ਉੱਤਰ ਕਾਟੋ ਯਾਰ ਚੜ੍ਹੇ ਇਹ ਖੇਡ ਹੈ ਅੱਜ ਸਿਆਸਤ ਦੀ

ਸਭ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੀ ਏਥੇ ਰਲਵੇਂ ਮਿਲਵੇਂ ਫੰਡੇ ਨੇ

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਦੌਲਤ ਆਖਰ ਕਿਸਨੇ ਖੋਹੀ ਹੈ

ਨਿਰਧਨ ਲਾਚਾਰਾਂ ਦੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਬਸਤੀ ਅੰਦਰ ਠੰਡੇ ਨੇ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਉਲਝਿਆ ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਜਬ ਤਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ

ਫਿਰ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਚੋਗ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਦਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ

 

ਕਹਿ ਦਿਆਂ ਕਿੱਦਾਂ ਹੁਣੇ ਮੈਂ ਅਲਵਿਦਾ ਐ ਦੋਸਤੋ 

ਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਬਤਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ

ਮਿਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਨਿਆਂ ਏਥੇ ਵੀ ਓਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ 

ਰਾਜ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਇਸ ਕਾਦਰ ਵੀ ਕਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ

ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਵੀ ਵਿਵਸਥਾ ਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸਵਾਲ 

ਓਹੀ ਸਾਊ ਆਦਮੀ ਤੇ ਬੀਬਾ ਰਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ 

ਸਮਝਦਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੀ ਹੈ ਅੰਤਰ-ਆਤਮਾ

ਸਾਡੀਆਂ ਕਸਵੱਟੀਆਂ ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਬਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ

ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਝੂਠ ਕਹਿੰਦੇ ਰਾਜ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੈ 

ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਲੋਟੂ ਲਾਣਾ ਹੈ ਅਜੇ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਭਰਮ ਵਫ਼ਾ ਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਐ-ਪਰ ਟੁੱਟਿਆ

ਘੜਾ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਕੱਚਾ ਸੀ ਤਾਂ ਕਰ ਟੁੱਟਿਆ 

ਰੁੱਖ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ਗ਼ਲਤ ਚੁਣੀ ਸੀ ਪੰਛੀ ਨੇ

ਚਾਰ ਕੁ ਤੀਲੇ ਅਜੇ ਧਰੇ ਸੀ ਘਰ ਟੁੱਟਿਆ 

ਉਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਹੈ 

ਜਿੰਨਾ ਖਾਤਿਰ ਵੀ ਬਾਪੂ ਮਰ ਮਰ ਟੁੱਟਿਆ

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਭ ਸੁਫ਼ਨੇ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਸਦਾ ਹੀ 

ਮਾਦਾ ਵੀ ਟੁੱਟਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਤੇ ਨਰ ਟੁੱਟਿਆ

ਸੰਸਕਾਰ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਵੀ ਮਨਫੀ ਹੋਏ ਏਦਾਂ 

ਏਸੇ ਲਈ ਤਾਂ ਔਲਾਦਾਂ ਦਾ ਡਰ ਟੁੱਟਿਆ 

ਸਾਦ ਮੁਰਾਦੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਇਹ ਹੁੰਦੀ  

ਆਖਿਰ ਨੂੰ ਮਿੰਨਤਾਂ ਤਰਲੇ ਕਰ ਕਰ ਟੁੱਟਿਆ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹਰ ਮਸਲੇ ਤੇ ਟੰਗ ਅੜਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ 

ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਧਾਣੀ ਪਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

 

ਵਧ ਗਈ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਐਨੀ ਕਿ ਹੁਣ ਆਪਾਂ 

ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਅੜੀ ਪੁਗਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਖ ਕੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਵੱਟ ਹੈ ਪਾਇਆ

ਉਹਦੇ ਦਰ ਤੇ ਅਲਖ ਜਗਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਉੱਚੀ ਥਾਂ ਨਾ ਹੱਥ ਅੱਪੜੇ ਤਾਂ ਥੂਹ ਕੌੜੀ ਕਹਿਕੇ 

ਟੀਸੀ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਟਿਕਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਮਹਿਫ਼ਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਝੂਠੀ ਵਾਹ ਵਾਹ 

ਅੱਜ ਕੱਲ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਕਰਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਸੁਣੀ ਸੁਣਾਈ ਗੱਲ ਤੇ ਅਮਲ ਕਰੀਦਾ ਨਾਹੀਂ 

ਖੰਭਾਂ ਦੀ ਹੁਣ ਡਾਰ ਬਣਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਬਣ ਕੇ ਜੀਣਾ ਹੈ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦਾ ਮਾਲਕ 

ਸਭ ਦੀ ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਮਿਲਾਉਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹੁਨਰ ਇਲਮ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈ

ਹਰ ਕਿਰਤੀ ਕਾਮਾ ਵੀ ਉਮਦਾ ਫ਼ਨਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

 

ਪੱਥਰ ਦੇ ਬੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੈਂ ਪੂਜ ਲਵਾਂਗਾ ਏਸੇ ਕਰਕੇ

ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਬੁੱਤਘਾੜੇ ਲਈ ਪਿਆਰ ਬੜਾ ਹੈ

ਗ਼ਲਤਫਹਿਮੀਆਂ ਦੁੱਖ ਤਕਲੀਫਾਂ ਆਪਣੀ ਥਾਵੇਂ ਨੇ

ਘਾਟੇ ਨਫਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਹਰ ਕੋਈ ਹੱਕਦਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

ਜਦੋਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਕੁਝ ਕਠਨਾਈ ਤਾਂ ਆਉਂਦੀ

ਵਕਤ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਹੀ ਨਾ ਕਹੀਏ ਕਿ ਬਦਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

ਜਿੱਥੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸੁੱਖੀਂ ਸਾਦੀਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹੇ ਨੇ

ਵੱਡੇ ਕਰਮਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

ਇੱਜ਼ਤ ਸੱਥਾਂ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰਖੀ 

ਉਂਝ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਹਰ ਬੰਦਾ ਸਰਦਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੋਨੇ ਹੀ ਉਸ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਨੇ

ਉੱਚਾ ਸੁੱਚਾ ਤੇ ਸਾਵਾਂ ਜਿਸ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਬੜਾ ਹੈ 

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)

ਗ਼ਜ਼ਲ

 

ਗਾੜ੍ਹੇ ਮੁੜ੍ਹਕੇ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਦੌਲਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ

ਸਾਲਾਂ ਬੱਧੀ ਮਗਰੋਂ ਆਈ ਸ਼ੁਹਰਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ

ਉੱਚੀ ਕਰਕੇ ਧੌਣ ਜਿਉਣਾ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 

ਕਿੱਥੇ ਜਾਵੇ ਜਿਸਦੀ ਜੇਕਰ ਗ਼ੈਰਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ 

ਬੇ-ਕਦਰੀ ਏਨੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਏਥੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ 

ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ

ਨੀਵੇਂ ਵਹਿਣਾਂ ਵੱਲ ਵੀ ਕੋਈ ਤੁਰਦਾ ਹੈ ਓਦੋਂ ਹੀ 

ਜਦੋਂ ਉਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰੜ ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ

ਕੀ ਆਖੋਗੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜੇ ਲੁਤਫ਼ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ 

ਜੇਕਰ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੋਂ ਰੌਣਕ ਤੇ ਰੰਗਤ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)