ਅੰਦਰਖਾਤੇ ਕੀ ਕੀ ਚਾਲਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਇਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਕਦੇ ਨਾ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਬਚਣਾ ਚਾਹਿਆ ਭਾਵੇਂ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਹਰ ਦਮ,
ਫਿਰ ਵੀ ਯਾਦਾਂ ਸਾਡਾ ਬੂਹਾ ਮੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਮੇਰਾ ਸਜਦਾ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਮਾਤਾਂ ਨੂੰ ਹੈ ,
ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਜੋ ਮਾਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਝੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਬਾਗੀ ਹੋ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਲਹਿਰਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ,
ਹਾਕਮ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਆਖ਼ਰ ਠੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਰੁੱਤ ਬਹਾਰ ਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪੱਤਝੜ ਦੇ ਮਗਰੋਂ,
ਬੁਰੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਅੱਜ ਸਹੀ ਨਾ ਕੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਉੱਜੜਨਾ ਪੈਣਾ,
ਕੱਤਕ ਕੂੰਜਾਂ ਕਿੰਝ ਸੁਨੇਹੇ ਘੱਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ।
(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)
ਸੁਣਦੇ ਸੁਣਦੇ ਲਿਖਦੇ ਲਿਖਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਡਿਗਦੇ ਡਿਗਦੇ ਢਹਿੰਦੇ ਢਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਕਾਦਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਲਹਿਜ਼ਾ ਸੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ,
ਸੂਰਜ ਚੰਦ ਸਿਤਾਰੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਪੰਛੀ ਉਡਦੇ ਉਡਦੇ ਆਉਂਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਕਰਨ ਬਸੇਰੇ,
ਇੱਕ ਟਾਹਣੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਉੱਤੇ ਬਹਿੰਦੇ ਬਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤਾ ਕੁਝ ਦੁਖਦਾਈ ਸੀ,
ਥੁੜਾਂ ਔਕੜਾਂ ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਸਹਿੰਦੇ ਸਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹੋਰ ਘਟੇ ਨੇ,
ਆਪਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੜਦੇ ਭਿੜਦੇ ਖਹਿੰਦੇ ਖਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
ਪੌਣ ਵਗੀ ਬਾਰਸ਼ ਹੋਈ ਸਰਦੀ ਗਰਮੀ ਧੁੱਪਾਂ ਖਿੜੀਆਂ,
ਨਦੀਆਂ ਤੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਵਹਿੰਦੇ ਵਹਿੰਦੇ ਸਾਲ ਗਿਆ।
(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)
ਦੋ ਕਮਰੇ ਇੱਕ ਬੈਠਕ ਵਾਲਾ ਘਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਵੇਹੜਾ ਸੀ ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਦਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਰਜ਼ਾ ਨਾ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਦਾ ਝੋਰਾ,
ਬੈਂਕ ਬਾਬੂਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਟਾਵਾਂ ਟੈਲੀਫੋਨ ਸੀ ਓਦੋਂ,
ਨਾ ਹੀ ਬਿੱਲਾਂ ਵਾਲਾ ਖਰਚਾ ਭਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਪੀਜ਼ੇ ਬਰਗਰ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਨ ਲੋਕੀਂ,
ਸਸਤਾ ਸਾਦਾ ਬੇਸ਼ੱਕ ਖਾਣਾ ਪਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਗੁਰ ਘਰ ਦੇਖੇ ਨੇ,
ਸਾਡੇ ਵੇਲੇ ਥੋੜਾ ਹੀ ਸੰਗਮਰਮਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਖਾਦਾਂ ਸਪਰੇਆਂ ਦੀ ਨਾ ਸੀ ਹੁੰਦੀ ਵਰਤੋਂ,
ਸਾਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਸੀਰੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਨਾਤਾ ਸੀ ਏਦਾਂ ਦਾ,
ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਹੀ ਜੀਣਾ ਮਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)
