ਗ਼ਜ਼ਲ

ਵਿਰਾਸਤ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜੇ ਗੁਲਾਮੀ ਜਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਰਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹ ਲੈਣਾ ਜੁਲਮ ਤੋਂ ਡਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਜਿੰਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਚੋਂ ਗੈਰਤ ਮੁੱਕ ਗਈ ਉਹ ਮਰ ਗਈਆਂ ਸਮਝੋ
ਵਗਾਹ ਸੁਟਿਓ ਉਹ ਜੂਲਾ ਧੌਣ ਉੱਤੇ ਧਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਜਦ ਵੀ ਆਈ ਹੈ ਕਦੇ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ ਆਈ
ਲਹੂ ਡੁਲ੍ਹਿਆ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਜਬਰ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਕਫਨ ਸਿਰ ਤੇ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਸਫਰ ਤੇ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਜਾਓ
ਕਿ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਸਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਬੜਾ ਨਾਜ਼ਕ ਜਿਹਾ ਇਹ ਦੌਰ ਹੈ ਪੱਗਾਂ ਸੰਭਾਲਿਓ
ਸਿਰਾਂ ਦੀ ਲੋਡ਼ ਪੈ ਜਾਣੀ ਹੈ ਜਜੀਆ ਭਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਇਹਨਾਂ ਪੈਲੀਆਂ ਤੇ ਹੈ
ਬਚਾਇਓ ਖੇਤ ਆਪਣੇ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਦੇ ਚਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਇਹ ਹਊਏ ਤੇ ਡਰਾਵੇ ਤਖਤ ਕੋਲੇ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੇ ਨੇ
ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਹੌਸਲਾ ਰੱਖਿਓ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ )

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਜਦੋਂ ਤੀਕਰ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਨਾ ਘਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ
ਕਿ ਓਨੀਂ ਦੇਰ ਜੀਵਨ ਆਪਣਾ ਬਦਤਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਬਸ਼ਿੰਦੇ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਹੀ ਗੱਲ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਮਝਣ
ਅਸੀਂ ਘੜ ਮੂਰਤੀ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਹੀ ਠਾਕਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਗਰੰਥਾਂ ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸੇਧ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀ
ਸਿਰਫ ਮੜੀਆਂ ਸਜਾਵਾਂਗੇ ਤੇ ਪੂਜਾ ਘਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਹਰੇ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਛੱਡਿਆ ਮਰੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਸਾਡੀ
ਫਸਲ ਲੋਹੇ ਦੀ ਬੀਜਾਂਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਬੜੇ ਜ਼ਹਿਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਹਵਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ
ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੌਤ ਦਾ ਬਿਸਤਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਕਦੇ ਬਰਸਾਤ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜਾਏ ਜੇ ਬਚਪਨ ਦੋਬਾਰਾ
ਕਿ ਬੇੜੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹੋਰ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ


(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ )

Ghazal

ਇਕ ਦਿਨ ਆਖਿਰ ਨਿੱਕਲ ਆਉਣਾ ਦਲਦਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ
ਉੱਭਰ ਆਉਣਾ ਕਿਰਸਾਨੀ ਨੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਰਹਿਣੇ ਨਹੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਏਦਾਂ ਖਾਬ ਦਬਾਏ ਅੰਦਰ ਹੀ
ਚਾਨਣ ਵਾਂਗੂੰ ਪਰਗਟ ਹੋਣੇ ਸਰਦਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਕੰਡਿਆਲੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਤੁਰਦੀ ਖਲਕਤ ਆਪਾਂ ਦੇਖ ਲਈ
ਲੋਕਾਂ ਧੂਹ ਲੈਣੇ ਜਰਵਾਣੇ ਮਖਮਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਕਿੰਨਾ ਕੋਈ ਦਬਾ ਕੇ ਰੱਖੇ ਜਨਮ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ
ਲਾਵਾ ਵੱਡਾ ਫੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਕੁਰਬਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਹਰ ਮੌਸਮ ਹੀ ਰੰਗ ਦਿਖਾਵੇ ਇਹ ਫਿਤਰਤ ਹੈ ਰੁੱਤਾਂ ਦੀ
ਪੈਦਾ ਹੋਣੇ ਨਵੇਂ ਨਜ਼ਾਰੇ ਜਲ ਥਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਏਦੂੰ ਵੱਡੀ ਕਿਹਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ
ਕਾਲੀ ਚਿਮਨੀ ਉੱਡਦਾ ਧੂੰਆਂ ਥਰਮਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

ਉੱਚੇ ਪਰਬਤ ਗਹਿਰੇ ਸਾਗਰ ਤੇ ਫੈਲੇ ਜੰਗਲ ਬੇਲੇ
ਪੌਣ ਵਗੇਗੀ ਪੰਛੀਆਂ ਗਾਉਣਾ ਹਲਚਲ ਵਿਚੋਂ ਵੇਖ ਲਿਓ

(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ )

Ghazal

ਕਦੇ ਨਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਦੇ ਮੁਰਝਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ
ਜ਼ਮਾਨੇ ਦਾ ਚਲਨ ਤੱਕਿਆ ਬੜਾ ਘਬਰਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ

ਬੜਾ ਹੀ ਅੰਦਰੋਂ ਭਰਿਆ ਹੈ ਬੰਦਾ ਐਬ ਦਾ ਭਾਵੇਂ
ਸਵੇਰੇ ਰੋਜ਼ ਝੂਠੀ ਸ਼ਾਨ ਲਈ ਚਮਕਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ

ਨਹੀ ਇਤਬਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਾਦਗੀ ਉਤੇ
ਉਹ ਮਾੜਾ ਵਕਤ ਸੀ ਜਿਹਡ਼ੇ ਸਮੇਂ ਭਰਮਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ

ਭੁਲੇਖਾ ਬਿਜਲੀਆਂ ਦਾ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਹੋ ਗਈ ਜਗਮਗ
ਜਦੋਂ ਵੀ ਭੀੜ ਤੋਂ ਵਖਰਾ ਕੋਈ ਦਿਖਲਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ

ਬੜਾ ਹੀ ਸਿਤਮ ਢਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕੋਮਲ ਹਿਰਦਿਆਂ ਉਤੇ
ਮਖੌਟਾ ਝੂਠ ਦਾ ਪਾ ਕੇ ਕੋਈ ਬਦਲਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ

ਹਵਾ ਰੁਮਕੀ ਫਿਜ਼ਾ ਮਹਿਕੀ ਤੇ ਰੌਣਕ ਬਾਗ ਵਿਚ ਪਰਤੀ
ਖਿੜੇ ਨੇ ਫੁੱਲ ਜਦ ਮਹਿਬੂਬ ਦਾ ਸ਼ਰਮਾ ਗਿਆ ਚਿਹਰਾ


(ਬਲਜੀਤ ਪਾਲ ਸਿੰਘ)